Nuclear Science
STKC 2555

อันดับของขนาด : ปริมาณรับรังสี

สุรศักดิ์ พงศ์พันธุ์สุข
ฝ่ายจัดการองค์ความรู้
สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน)

          ตารางนี้เปรียบเทียบอันดับของขนาด (order of magnitude) ของปริมาณรับรังสีจากน้อยไปหามากในหน่วยของ “ปริมาณรังสีสมมูล” (dose equivalent) คือ “มิลลิซีเวิร์ต” (millisievert หรือย่อว่า mSv คือ 1 ใน 1,000 ของซีเวิร์ต) สำหรับระยะเวลาของการรับรังสี (duration) กรณีที่ปริมาณรังสีเดียวกันแต่แสดงไว้หลายค่า กรณีนี้สะท้อนสมมติฐาน “ฮอร์มีซีสรังสี” (radiation hormesis) ที่ว่า การรับรังสีปริมาณเท่า ๆ กันในแบบ “เฉียบพลัน” (acute) ซึ่งเป็นการรับรังสีทั้งหมดในคราวเดียว จะให้ผลแตกต่างกันกับการรับรังสีทีละน้อย นาน ๆ ซึ่งอาจเป็นคุณต่อการต้านทานรังสีแก่ร่างกาย เช่น ที่ปริมาณรังสี 100 มิลลิซีเวิร์ต ได้แสดงไว้แบบเฉียบพลัน กับแบบต่อเนื่องนาน 5 ปี ซึ่งคาดคะเนผลไว้ผลต่างกัน นอกจากนี้ยังได้เปรียบเทียบปริมาณรังสีต่อชั่วโมงไว้ด้วย ในหน่วย “ไมโครซีเวิร์ต” (1 ใน 1,000,000 ซีเวิร์ต)

ปริมาณรังสี (มิลลิซีเวิร์ต)

ระยะเวลา

เทียบต่อชั่วโมง (ไมโครมิลลิซีเวิร์ต / ชั่วโมง)

รายละเอียด

0.001

1 ชั่วโมง

1

ปริมาณรังสีจากรังสีคอสมิก เมื่อเดินทางด้วยเครื่องบิน อยู่ระหว่าง 0.001 ถึง 0.01 ขึ้นอยู่กับตำแหน่ง และระยะของจุดดับบนดวงอาทิตย์ (solar sunspot phase)

0.01

1 วัน

0.4

รังสีพื้นหลังตามธรรมชาติ (natural background radiation) คิดรวมแก๊สเรดอนแล้ว

0.06

เฉียบพลัน

-

เอกซเรย์ปอดด้านหน้าและด้านข้าง (AP+Lat)

0.09

เฉียบพลัน

-

เอกซเรย์ฟันทั้งปาก (panoramic)

0.1

รอบปี

0.011

ปริมาณรังสีเฉลี่ยจากสินค้าเพื่อการบริโภค (consumer products) ในสหรัฐอเมริกา

0.15

รอบปี

0.017

มาตรฐานการชำระล้าง (cleanup standard) ของ EPA ประเทศสหรัฐอเมริกา (Environmental Protection Agency หรือ US EPA)

0.25

รอบปี

0.028

ระดับปลอดภัยสำหรับแต่ละ ที่ตั้ง / แหล่งกำเนิดรังสี (individual sites/sources]) ตามมาตรฐานของสำนักงานกำกับทางนิวเคลียร์ ของสหรัฐอเมริกา (Nuclear Regulatory Commission หรือ US NRC)

0.27

รอบปี

0.031

ปริมาณรังสีจากรังสีคอสมิกตามธรรมชาติ ในสหรัฐอเมริกา (ที่ราบชายหาด 0.16 และด้านตะวันออกของเขารอกกี 0.63)

0.28

รอบปี

0.032

ปริมาณรังสีจากแหล่งกำเนิดรังสีแกมมาจากพื้นดินตามธรรมชาติ ในสหรัฐอเมริกา

0.46

เฉียบพลัน

-

ปริมาณรังสีสูงสุดประเมิน นอกที่ตั้ง จากอุบัติเหตุทรีไมล์ไอแลนด์ เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 1979

0.48

1 วัน

20

ขีดจำกัดปริมาณรับรังสีในที่สาธารณะ ของสำนักงานกำกับทางนิวเคลียร์ของสหรัฐอเมริกา

0.66

รอบปี

0.075

ปริมาณรังสีจากแหล่งกำเนิดรังสีมนุษย์ทำขึ้น เฉลี่ยในสหรัฐอเมริกา

0.7

เฉียบพลัน

-

การถ่ายภาพรังสีเต้านม (mammogram)

1

รอบปี

0.11

ขีดจำกัดของปริมาณรังสีจากแหล่งกำเนิดรังสีที่มนุษย์ทำขึ้น ต่อบุคคลทั่วไปที่มิใช่ผู้ปฏิบัติงานทางรังสี (ในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา)

1.1

รอบปี

0.13

ปริมาณรับรังสีจากอาชีพของผู้ปฏิบัติงานททางรังสีในสหรัฐอเมริกา โดยเฉลี่ยในช่วงปี 1980

1.2

เฉียบพลัน

-

การเอกซเรย์บริเวณท้อง (abdominal X-ray)

2

รอบปี

0.23

  • ปริมาณรังสีทางการแพทย์และรังสีพื้นหลังตามธรรมชาติ เฉลี่ยในสหรัฐอเมริกา
  • รังสีในร่างกายมนุษย์ (human internal radiation) จากเรดอน ซึ่งแปรตามระดับรังสีจากแก๊สเรดอน

2

เฉียบพลัน

-

ซีทีสแกนบริเวณศีรษะ

3

รอบปี

0.34

ปริมาณรังสีเฉลี่ยในสหรัฐอเมริกา จากทุกแหล่งกำเนิดรังสีตามธรรมชาติ

3.66

รอบปี

0.42

ปริมาณรังสีเฉลี่ยในสหรัฐอเมริกา จากทุกแหล่งกำเนิดรังสี คิดรวมปริมาณรังสีจากการตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์

4

ระยะตั้งครรภ์

0.6

ปริมาณรับรังสีจากอาชีพสูงสุด ของสำนักงานด้านความปลอดภัยทางนิวเคลียร์แห่งประเทศแคนาดา (Canadian Nuclear Safety Commission หรือ CNSC) สำหรับหญิงมีครรภ์ที่เป็นผู้ปฏิบัติงานด้านพลังงานนิวเคลียร์

5

รอบปี

0.57

  • ขีดจำกัดการรับรังสีจากอาชีพของ US NRC
    สำหรับผู้เยาว์ (10 % ของขีดจำกัดของผู้ใหญ่)
  • ขีดจำกัดสำหรับผู้เข้าเยี่ยมชมของ USA NRC

5

ระยะตั้งครรภ์

0.77

ขีดจำกัดการรับรังสีจากอาชีพของ USA NRC สำหรับหญิงมีครรภ์

6.4

รอบปี

0.73

พื้นที่ที่มีรังสีพื้นหลังสูง (High Background Radiation Area: HBRA) ของหยางเจียง (Yangjiang) ประเทศจีน

7.6

รอบปี

0.87

ปริมาณรังสีที่ Fountainhead Rock Place เมืองแซนตาเฟ มลรัฐนิวเม็กซิโก

8

เฉียบพลัน

-

ซีทีสแกนปอด

10

เฉียบพลัน

-

  • ระดับปริมาณรังสีช่วงเกณฑ์ต่ำ เมื่อเกิดอุบัติเหตุทางนิวเคลียร์ (คำนวณจากช่วง 1 ถึง 5 เร็ม หรือ rem) ที่บุคคลทั่วไปได้รับรังสีถึงในระดับนี้แล้ว ตามแนวทางของ US EPA กำหนดให้เจ้าหน้าที่รัฐต้องลงมือปฏิบัติการฉุกเฉิน
  • ซีทีสแกนช่องท้อง

50

รอบปี

5.7

ขีดจำกัดการรับรังสีจากอาชีพของ US NRC/CNSC สำหรับผู้ปฏิบัติงานด้านพลังงานนิวเคลียร์

100

5 ปี

2.3

ขีดจำกัดการรับรังสีจากอาชีพของ CNSC บันทึกตลอดระยะเวลา 5 ปี สำหรับผู้ปฏิบัติงานด้านพลังงานนิวเคลียร์

100

เฉียบพลัน

-

ระดับปริมาณรังสีเฉียบพลันของ US EPA ซึ่งประมาณว่า เพิ่มความเสี่ยงการเป็นมะเร็ง 0.8 %

120

30 ปี

0.46

การรับรังสีระยะยาว ขีดจำกัดเกณฑ์ต่ำ และอัตราการตายจากมะเร็งเกณฑ์ต่ำ ที่ได้รับจากพื้นที่ทิ้งสารรังสีทางใต้ของภูเขาอูราล ประเทศรัสเซีย

150

รอบปี

17

ขีดจำกัดปริมาณรับรังสีจากอาชีพของ US NRC สำหรับเลนส์ตา

175

รอบปี

20

ต้นกำเนิดรังสีตามธรรมชาติที่ชายหาด Guarapari ประเทศบราซิล

250

2 ชั่วโมง

125000 (125 mSv)

ปริมาณรังสีทั่วร่างกาย (whole body dose) รอบเขตหวงห้าม (exclusion zone) ของที่ตั้งเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ในสหรัฐอเมริกา (แปลงจาก 25 เร็ม)

250

เฉียบพลัน

-

ปริมาณรังสีสูงสุดของ US EPA สำหรับอาสาสมัคร เมื่อปฏิบัติการฉุกเฉินที่ไม่มีการช่วยชีวิต

260

รอบปี

30

คำนวณจาก 260 มิลลิเกรย์ / ปี ซึ่งเป็นปริมาณรังสีพื้นหลังตามธรรมชาติสูงที่สุดในโลก ที่เมือง Ramsar อยู่ริมทะเลสาบแคสเปียน ทางตอนเหนือของประเทศอิหร่าน โดยรังสีมาจากน้ำพุร้อน

500

รอบปี

57

ขีดจำกัดรับรังสีจากอาชีพของ USA NRC ผิวหนังทั่วร่างกาย แขนขา หรืออวัยวะใดอวัยวะหนึ่ง

500

เฉียบพลัน

-

  • ขีดจำกัดของ CNSC ประเทศแคนาดา สำหรับผู้ปฏิบัติงานด้านพลังงานนิวเคลียร์ ปฏิบัติหน้าที่เร่งด่วนและจำเป็นระหว่างเหตุฉุกเฉิน
  • อาการป่วยจากรังสีตามเกณฑ์ต่ำ จากการรับรังสีระยะสั้น

750

เฉียบพลัน

-

ปริมาณรังสีสูงสุดของ US EPA สำหรับอาสาสมัคร สำหรับงานฉุกเฉินช่วยชีวิต

1,000

1 ชั่วโมง

1000000 (1000 mSv)

ระดับที่รายงาน ระหว่างอุบัติเหตุทางนิวเคลียร์ ในบริเวณเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ฟุกุชิมะ 1

3,000

เฉียบพลัน

-

ปริมาณรังสีสำหรับต่อมไทรอยด์ (เนื่องจากการดูดกลืนไอโอดีน) เกณฑ์สำหรับ exclusion zone ของที่ตั้งเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ ในสหรัฐอเมริกา (แปลงจาก 300 เร็ม)

4,800

เฉียบพลัน

-

ปริมาณรังสีถึงตาย (lethal dose) LD50 (ที่จริงคือ LD50/60 หมายถึง 50 % ของจำนวนผู้ได้รับรังสีระดับนี้ ถึงแก่ความตาย ใน 60 วัน) อันเนื่องมาจากพิษรังสี (radiation poisoning) ต่อมนุษย์ ภายหลังเข้ารับการรักษาทางการแพทย์แล้ว (ประมาณจาก 480 ถึง 540 เร็ม)

5,000

เฉียบพลัน

-

คำนวณจากปริมาณรังสีที่ทำให้เสียชีวิต (ประมาณว่า 510 เร็ม) ซึ่ง Harry Daghlian ได้รับเมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 1945 ที่ลอสอะลาโมส (Los Alamos)

และปริมาณเกณฑ์ต่ำโดยประมาณ ที่ทำให้ผู้เชี่ยวชาญชาวรัสเซีย เสียชีวิตเมื่อวันที่ 5 เมษายน 1968 ที่ Chelyabinsk-70

5,000

 

 

ปริมาณรังสี 5,000 – 10,000 มิลลิซีเวิร์ต ระดับที่อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ส่วนใหญ่ทนได้

21,000

เฉียบพลัน

-

คำนวณจากปริมาณรังสี (ประมาณว่า 2,100 เร็ม) ซึ่ง Louis Slotin ได้รับเมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม 1946 ที่ลอสอะลาโมส (Los Alamos)

และปริมาณเกณฑ์ต่ำโดยประมาณ ที่ทำให้ผู้เชี่ยวชาญชาวรัสเซีย เสียชีวิตเมื่อวันที่ 5 เมษายน 1968 ที่ Chelyabinsk-70

48,500

เฉียบพลัน

-

คำนวณคร่าว ๆ จากปริมาณรังสี (ประมาณ 4,500 + 350 แร็ด) ที่ทำให้นักทำการทดลองชาวรัสเซียเสียชีวิต เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 1997 ที่ Sarov

60,000

เฉียบพลัน

-

คำนวณคร่าว ๆ จากปริมาณรังสีระดับต่าง ๆ (ประมาณ 6,000 เร็ม) ที่เป็นสาเหตุการเสียชีวิตของชาวรัสเซียหลายราย ตั้งแต่ปี 1958 เป็นต้นมา เช่น กรณีเมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 1971 ที่สถาบันนิวเคลียร์ และระดับเกณฑ์ต่ำโดยประมาณ กรณีการเสียชีวิตที่ลอสอะลาโมสเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 1958

100,000

เฉียบพลัน

-

คำนวณคร่าว ๆ จากปริมาณรังสี (ประมาณ 10,000 แร็ด) สำหรับการเสียชีวิต ที่โรงงานคืนสภาพเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ United Nuclear Fuels Recovery Plant เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม 1964

200,000

1 ชั่วโมง

170000 นานกว่า 1100 ชั่วโมง (170 มิลลิซีเวิร์ต)

ปริมาณรับรังสีปริมาณต่าง ๆ ของพนักงานจำนวนหนึ่ง จากเหตุการณ์ฉุกเฉินที่เชอร์โนบิล

10,000,000

 

 

อุปกรณ์และชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ชนิดทนรังสีส่วนใหญ่ สามารถทนรังสีระดับนี้ได้

โพสต์เมื่อ : 7 กันยายน 2555